ปิยมหาราชปดิวรัดา ผู้ทรงเริ่มการประกวดทางวิชาการในจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
4 กันยายน ตรงกับวันคล้ายวันประสูติของพระวิมาดาเธอ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา พระอรรคชายาเธอในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเป็นพระบรมวงศ์ฝ่ายในพระองค์แรกๆ ที่พระราชทานอุปถัมภ์บำรุงจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เพื่อถวายพระราชกุศลแด่สมเด็จพระปิยมหาราช โดยเริ่มเมื่อพุทธศักราช 2466 ในงานฉลองพระชนม์พรรษาครบ 60 ปี ได้พระราชทานเงินจำนวน 3,000 บาท และหนังสือพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 5 ซึ่งพระราชทานลิขสิทธ์แก่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี พระราชธิดา คือ ไกลบ้าน เล่ม 1 และ 2 จดหมายเหตุประกอบเรื่องไกลบ้าน บทละครเรื่อง เงาะป่า และหนังสือทำเนียบนาม แก่ห้องสมุดจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เงินทุนที่พระราชทานนี้ พระวิมาดาเธอฯ มีพระประสงค์ให้ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยจัดตั้งเป็นกองทุนสำหรับเป็นรางวัลแก่นิสิตที่เขียนเรียงความหรือแสดงปาฐกถาเกี่ยวข้องกับความเป็นไปในสมัยรัชกาลที่ 5 เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ผู้พระราชทานกำเนิดมหาวิทยาลัย และเป็นการส่งเสริมให้นิสิตได้ศึกษาค้นคว้าเรื่องราวในรัชกาลนั้นอยู่เสมอด้วย การประกวดเริ่มตั้งแต่พุทธศักราช 2467 เป็นต้นมา โดยมหาวิทยาลัยเป็นผู้กำหนดหัวข้อในการประกวด
การพระราชทานรางวัลแก่ผู้ชนะเลิศการประกวดเรียงความนี้ จัดขึ้นในวันที่มหาวิทยาลัยบำเพ็ญกุศลอุทิศถวายสมเด็จพระปิยมหาราชเนื่องในวันคล้ายวันสวรรคต โดยจัดขึ้นก่อนวันที่ 23 ตุลาคมเพื่อมิให้ตรงกับการพระราชพิธี ทั้งนี้ พระวิมาดาเธอ กรมพระสุทธาสินีนาฎ เสด็จมาทรงเป็นประธานในพิธีและพระราชทานรางวัลทุกปีมิได้ขาด จนสิ้นพระชนม์ในพุทธศักราช 2472 สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฯ กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฯ กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี พระโอรส พระธิดาของพระวิมาดาเธอฯ ได้พระราชทานเงินสมทบทุน และเสด็จมาทรงมอบรางวัล จนทั้งสองพระองค์สิ้นพระชนม์ไปแล้ว พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล ผู้เป็นพระนัดดา ก็ได้ประทานเงินเพิ่มเติมในทุน และเสด็จมาประทานรางวัลสืบกันต่อมา
การประกวดเรียงความเรื่องราวเกี่ยวเนื่องกับสมเด็จพระปิยมหาราช ที่เกิดขึ้นจากพระประสงค์ของพระวิมาดาเธอ กรมพระสุทธาสินีนาฎ ปิยมหาราชปดิวรัดานั้น ถือได้ว่าเป็นการประกวดทางวิชาการในสมัยแรกของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยอีกด้วย
ท่านที่สนใจสามารถอ่านเรียงความที่ชนะการประกวดได้ที่ http://kingchulalongkorn.car.chula.ac.th/th/library/detail/3610
ข้อมูลจาก หอประวัติจุฬาฯ
#หอประวัติจุฬาฯ #ChulaMemorialHall
