ในปีพ.ศ. 2427 ขณะนั้นเจ้าดารารัศมีมีอายุ 11 พรรษา พระเจ้าอินทวิชยานนท์จึงจัดให้มีพิธีโสกันต์ (พิธีโกนจุก) ตามแบบราชประเพณีของสยาม โดยมีพระธำมรงค์เพชรและพระกุณฑล ของขวัญพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่ ที่ประทานแก่เจ้าดารารัศมีในพิธีโสกันต์เป็นกรณีพิเศษ นอกจากนี้ยังทรงพระกรุณาโปรดเกล้าพระราชทานตำแหน่งพระพี่เลี้ยงหญิง (แม่นางกัลยารักษ์) และพี่เลี้ยงชาย (พญาพิทักษ์เทวี) แก่เจ้าดารารัศมีด้วย
ในคราที่เจ้าดารารัศมีเสด็จลงมารับราชการฝ่ายในและประทับที่วังหลวง พระเจ้าอินทวิชยานนท์จึงได้ส่งพระพี่เลี้ยงจากนครเชียงใหม่ อันมีเจ้าหญิงทิพเนตร เจ้าหญิงทิพโสตา และเจ้าหญิงบัวผัน เป็นพระพี่เลี้ยงรุ่นแรกที่ลงไปอยู่ด้วยในพระบรมมหาราชวัง ซึ่งทั้งสามท่านก็มาจากตระกูล ณ เชียงใหม่ทั้งสิ้น
โดยพระพี่เลี้ยง ข้าหลวงและนางในที่อยู่ในตำหนักเจ้าดารารัศมี ต่างก็เป็นพระประยูรญาติของเจ้าดารารัศมีที่ถวายตัวลงไปรับใช้พระองค์ล้วนมาจากเชียงใหม่ ส่วนข้าหลวงของทางภาคกลางนั้นมีไม่กี่คน
นอกจากพระพี่เลี้ยงแล้ว ก็ยังมีข้าหลวงและต้นห้องที่รับใช้ใกล้ชิดเจ้าดารารัศมีอีกหลายท่าน โดยจะรวบรวมมาให้ทราบกันอีกครั้งภายหลัง
ข้อมูลจาก พิพิธภัณฑ์พระตำหนักดาราภิรมย์
